Er zijn een aantal factoren aan te wijzen die bepalend zijn voor het ontstaan van faalangst

Falen

Ten eerste moet een leerling weten wat falen is, om faalangst te kunnen krijgen. Een kind moet om wat voor reden dan ook een keer gefaald hebben.

Reacties van de omgeving

Daarnaast gaat het om inadequate reacties van de omgeving op de prestaties en in het bijzonder op het falen van het kind zoals verbale afwijzing, vernedering, maar ook rigiditeit en veeleisendheid. Faalangst kan ontstaan doordat er teveel van een kind gevraagd wordt, doordat er bijvoorbeeld te moeilijke opdrachten worden gegeven. Het kind zal dan niet aan de eisen kunnen voldoen en er kan hier op een inadequate manier op worden gereageerd. Reacties als boos worden kunnen faalangst uitlokken. Ook reacties als ‘doe je best’ kunnen faalangst teweegbrengen, doordat het kind voor zijn of haar gevoel altijd al zijn best doet en hier nog onzekerder over zal worden.

Gebrek aan zelfvertrouwen

Tot slot een hiermee samenhangend probleem: het gebrek aan zelfvertrouwen. Een kind dat vol zelfvertrouwen is, zal het falen als een incident beschouwen en zal de opmerkingen aan de hand van zijn leerkracht en/of ouders op hun waarde schatten. Door regelmatig te falen en door voor het kind vervelende reacties kan het zelfvertrouwen aangetast worden. Is erop een gegeven moment faalangst ontstaan dan wordt het gebrek aan zelfvertrouwen de belangrijkste oorzaak van falen. Door het  falen krijgt de leerling weer allerlei negatieve reacties van zijn omgeving, die op hun beurt het zelfvertrouwen verder zullen aantasten. Zo ontstaat voor een kind een neerwaartse spiraal van faalangst.

Faalangst doet zich in verschillende situaties voor. School is vaak dé plek waar faalangst geactiveerd wordt. Van leerlingen wordt van alle kanten geëist dat ze prestaties leveren, die vervolgens worden beoordeeld door leraren, ouders en natuurlijk door henzelf. Voor faalangstigen kan de schoolse periode een ware hel vormen.